Gestimuleerd door de aanpak van Goed voor Elkaar ontwikkelen Rogier Derks, René Lambrechts en Desiree Oomen van het Senioren Collectief in Oosterhout en Annet Boekelman en Titus van der Eijnden van MIJZO een heel nieuwe aanpak van de zorg – of beter: zorg, welzijn en wonen. Dat doen ze in een uniek samenwerkingsverband met woningcorporatie Thuisvester, Actief Zorg voor huishoudelijke hulp én de gemeente Oosterhout.
In de week dat we elkaar spreken opent Weekblad Oosterhout met een groot artikel dat als titel heeft: “Terug naar het gewone ‘bejaardenhuis’?” Aan het woord komen Rogier Derks en collega’s: “Oosterhout staat met de vergrijzing voor een enorme uitdaging. Nu hebben we nog vier werkenden tegenover een oudere, over 20 jaar zijn dat er, als het zo doorgaat, nog twee. En van die twee zou de helft in de zorg moeten werken als we de huidige manier van zorg willen continueren. Onmogelijk, tijd voor actie en die begint nu.”
De actie in Oosterhout begon zo’n zes jaar geleden. Rogier en René waren zeer succesvol geweest met een eigen bedrijf, gespecialiseerd in coaching en arbeidsbemiddeling en actief in drie landen. Mooie resultaten, maar zij voelden zich steeds meer manager worden en wilden terug naar het dagelijkse werk, of nog liever: “gaan rentenieren”. Toen kwam de moeder van Rogier in De Doelen, een zorglocatie van Mijzorg. Het opheffen van de ‘aanleunwoningen’ daar verwonderde hem zeer. Waarom kwamen deze zelfstandig wonende ouderen zo weinig bij elkaar? Waarom was de thuiszorg zo versnipperd georganiseerd? En waarom moest hij zelf de was van zijn moeder doen? Met René Lambrechts ging hij langs de deuren om mensen te bevragen. En zo was de kiem gelegd voor het Senioren Collectief Oosterhout.
Het rentenieren kwam er niet van. Integendeel. Getriggerd door de situatie in verzorgingshuizen en ouderenappartementen wilden ze een nieuwe aanpak ontwikkelen bij voorkeur in en voor De Braak. In De Braak in Oosterhout wonen oudere mensen die redelijk gezond zijn en goed uit de voeten kunnen, maar waar mede door het sluiten van een gezamenlijke ruimte en het ontbreken van ontmoetingen de eenzaamheid hoogtij vierde. Thebe-Extra bracht hen in contact met de aanpak van Goed Voor Elkaar, de aanpak die mensen helpt zich op hun toekomst voor te bereiden en sociale (vang)netwerken te versterken. De aanpak van Goed Voor Elkaar bevat onder andere netwerkkaarten, die mensen invullen om zo hun behoeften en netwerken beter in beeld te krijgen. Ook het Senioren Collectief begon met het verspreiden van de netwerkkaarten. “Maar daarop kwam nog weinig respons. Ik snap dat wel. Want als je die kaart invult, geef je jezelf nogal bloot. We zijn toen samen met Desiree Oomen, een nicht van de vrouw van Rogier, weer langs de deuren gegaan om mensen te bevragen. Maar eigenlijk beseften we al: we moeten de gezamenlijke ruimte hier weer open krijgen. Ervoor zorgen dat mensen elkaar weer kunnen ontmoeten en weer hulp bij elkaar kunnen vragen.”
En dat gebeurde. De ontmoetingsruimte in De Braak ging weer open en Rogier en collega’s konden de eerste bijeenkomsten organiseren. “Het was meteen druk. Het ging als een speer. Met steeds als boodschap: het is belangrijk dat jullie het samen doen. Dat het jullie intellect een beetje prikkelt. Ook beweging is belangrijk. En zingen. Dat maakte dat er veel mensen kwamen, ruwweg de helft van de mensen die in de appartementen wonen nam deel. De andere helft kwam (nog) niet, omdat ze het niet gewend waren en dachten dat er alleen dementerenden kwamen. Toen hebben we doorgedacht: hartstikke leuk die bijeenkomsten, maar nog belangrijker is dat mensen elkaar helpen. En dat er iets is als het niet meer lukt. Daar zijn we ons toen op gaan richten. Als ik nu de boodschappen doe en jij kookt dan hebben we ook nog het voordeel dat we samen kunnen eten. Dat was het idee. Zo hebben we het aangepakt. In de bijeenkomsten kan iemand nu vragen om hulp bij het uitlaten van de hond of het aandoen van steunkousen of andere grote of kleine dingen. Daarvoor doen zij geen beroep op mantelzorgers, want die zijn al zwaar belast, maar op elkaar. Mensen helpen elkaar. En wat niet meer lukt, lossen wij op met huishoudelijke hulp, wijkverpleging en individuele begeleiding.“
“En zo gaan we van de professional bepaalt wat goed voor u is
naar uzelf bepaalt wat goed voor u is.”
De voordelen van de Oosterhoutse aanpak zijn kleinschalig en tegelijk ingrijpend. “Iemand die niet met nieuwe TV-apparatuur uit de voeten kan. We laten het een keer zien, maken een stappenplan en dan kan de mevrouw of meneer het de volgende keren zelf. Daar waar eerder wijkverpleging ingeschakeld werd, vragen de mensen het nu aan elkaar: wie kan mij helpen? En als niemand kan, springen wij in. We proberen het nu ook met een whatsapp groep. Mensen kunnen daarin hun vraag stellen: ‘zou iemand volgende week boodschappen kunnen doen?’ Als niemand reageert, dan reageren wij. Dat is wel eens moeilijk, want wij zijn gewend meteen te reageren en moeten nu even wachten. Maar ja, je merkt ook de vraagverlegenheid. Mensen vinden het lastig om vragen te stellen. Vaker werken we dus op de ouderwetse manier en dan stellen wij tijdens de bijeenkomsten in de zaal de vragen. ‘Wie kan mevrouw volgende week helpen met boodschappen doen?’ Dat begint echt te werken. Mensen gaan met elkaar wandelen, doen samen spelletjes in hun huis. Dat ontstaat echt allemaal in de zaal. En zo gaan we van de professional bepaalt wat goed voor u is naar uzelf bepaalt wat goed voor u is. Goed Voor Elkaar was voor ons de stimulans en het levert veel op. Onlangs zei een mevrouw tegen mij: ‘In de eerste maanden dat jullie hier waren heb ik meer contact gehad dan in de 7 jaar ervoor.‘ Dat is het grootste compliment dat je kunt krijgen.”
Het is te merken als je rond loopt in de buurt van De Braak. Mensen maken praatjes, spreken elkaar aan, helpen elkaar. En er is meer. Het kostte enige tijd, maar inmiddels heeft het initiatief zich ontwikkeld tot een zeer bijzonder samenwerkingsverband van Het Senioren Collectief Oosterhout, Zorgaanbieder Mijzo, woningcorporatie Thuisvester, Actief Zorg voor huishoudelijke hulp en Gemeente Oosterhout, waar wethouder Piena een groot en actief pleitbezorger is van de ontwikkelde aanpak. De woningcorporatie biedt de ruimte voor de ontmoetingen en voor een kantoortje, waar ze allemaal hun vertegenwoordigeer hebben en snel en direct benaderbaar zijn voor mensen in De Braak. Actief Zorg biedt huishoudelijke hulp. “Willen mensen een andere organisatie, dan kan dat, maar het voordeel van werken met één organisatie, zoals MIJZO of Aktief Zorg, is dat er veel flexibeler en beter op de vragen en behoeften kan worden ingesprongen.” Mensen van het Senioren Collectief hebben een coachende en begeleidende rol in welzijns- en zorgvragen en zorgen er mede voor dat goede relaties tussen formele en informele zorg tot stand komen.
In dezelfde week dat Weekblad Oosterhout opent met “Terug naar het gewone ‘bejaardentehuis’?” staan de Volkskrant en andere bladen vol met artikelen over ziekenhuis Bernhoven en de noodzaak tot andere financiering systemen in de zorg. Ook hiervoor biedt de aanpak in Oosterhout, op kleine schaal, goede voorbeelden. “De gemeente ziet het voordeel en gaat dat uiteindelijk ook merken in de portemonnee. We denken uiteindelijk als het project slaagt we een substantieel deel op zorgkosten kunnen besparen omdat we gebruik maken van wat er al is, de kracht van de mensen zelf en de efficiëntie van de inzet van de professionals. Dan mag de gemeente de helft van de besparing inhouden en de andere helft gebruiken wij om de kwaliteit te verhogen, bijvoorbeeld doordat hulp iets kan langer blijven,” grapt Rogier.
Het Huis van De Braak is op maandag 28 maart jl. officieel geopend. MIJZO en Senioren Collectief Oosterhout en de andere organisaties willen de innovatieve aanpak die in Oosterhout in ontwikkeling is graag uitdragen in de regio en in Nederland. “We hebben het druk. We doen Oosterhout als pilot op kleine schaal en hopen dat anderen uitgedaagd worden dit ook te doen. We hebben een draaiboek en meer voorbeelden. Als mensen serieus geïnteresseerd zijn, dan ontvangen wij hen graag. En we hopen vooral ook meer (ex) ondernemers te interesseren die maatschappelijk bezig willen zijn. “
Heeft u nog vragen over dit onderwerp? Neem contact op met een van onze contactpersonen, wij helpen u graag verder.
