“Sta open voor gedachten van een ander. Neem de tijd voor groepen die denken dat het beter kan. Die hebben altijd een beetje gelijk.”
Ondernemende burgers die de zorg in kleine kernen in eigen hand nemen, leveren een prestatie van formaat. Maar vaak botsen dit soort initiatieven op bureaucratische muren. Over gemiste kansen gesproken.
Wijkgericht werken is voor veel gemeenten de nieuwe realiteit. Maar hoe organiseer je dit in de gemeentelijke organisatie?
Hoe kijken andere professionals uit de wijk aan tegen het wijkgericht werken van gemeenten? Hoe integraal gebeurt dat volgens hen? En hoe verloopt de samenwerking? Over succesvol samenwerken met bewoners en gemeenten.
Charlotte Post vertelt over haar succesvolle samenwerkingen met bewoners en gemeenten.
Hoe geef je als gemeente succesvol en effectief vorm aan wijkgericht werken? Aan de hand van casuïstiek legden de deelnemers een verbinding tussen strategie, organisatiestructuur en samenwerking in hun gemeente. Door gestructureerd naar deze casuïstiek te kijken, kun je lessen trekken voor de gehele gemeentelijke organisatie.
Dit werkboek trekt lessen voor de gehele gemeentelijke organisatie.
Werkboek met informatie, suggesties en tips voor gemeenteambtenaren die te maken hebben met initiatieven van burgers. “Een verplicht boek op het toilet van elke gemeenteambtenaar” volgens VNG-magazine.
Landelijk klinkt de oproep ‘Let een beetje op elkaar’. Sterke wijknetwerken zijn van levensbelang voor (zorg)vragen van burgers. Saamhorigheid en zorgzaamheid zijn wenselijk en noodzakelijk omdat de gezondheidszorg onder druk staat. Volgens Jan Wagemakers, voorzitter van Zorgcoöperatie Gemert en initiatiefnemer van Dementie-Net in Gemert “praten professionals vaker óver dan mét mensen”. Dat is geen goede basis voor samenwerking in een wijknetwerk.
Het project ‘Een sterk wijknetwerk: burgers, professionals en onderwijs SAMEN!’ heeft een online toolbox ontwikkeld voor succesvol samenwerken in wijknetwerken.
“Zorg ervoor dat in iedere gemeenschap initiatieven ontstaan, en een vaste plek krijgen, waarin burgers elkaar helpen op het gebied van zorg en welzijn. Want dat zijn de fundamenten waarop zorg gebouwd wordt.”
Burgerinitiatieven hebben te maken met ‘het systeem’, zoals overheden en inspecties (het publieke domein). In de relaties met ‘het systeem’ is verantwoording in allerlei regels vastgelegd. Burgerinitiatieven vragen echter om een eigen benadering. Een benadering die voorkomt dat burgerinitiatieven meer bezig zijn met overheidsregels dan met de gemeenschap waar ze aan bij willen dragen.
Hoe kunnen verantwoordingtechnieken inwonersinitiatieven versterken in plaats van te hinderen?
Vragen over hoe overheden, inspecties en andere instituties met burgerinitiatieven een dialoog aan kunnen gaan over draagvlak en ‘passende verantwoording’ ontwikkelen?
“Burgerinitiatieven zijn van grote waarde voor burgers. Maar ook voor de maatschappij en voor gemeenten in hun nieuwe relatie met burgers.”
In de jaren negentig beschouwde de gemeente zichzelf als een bedrijf dat met beleid de problemen van inwoners moest aanpakken. Van ieder probleem of iedere ontwikkeling in de samenleving werd een beleidscategorie gemaakt.
Zowel binnen de gemeente, alsook bij maatschappelijke organisaties en in de dorpskernen groeide het gevoel dat ‘het roer om moest’. Dit brengt de drie genoemde partijen – gemeente, maatschappelijke organisaties en inwoners van Peel en Maas – bij elkaar. Geleidelijk aan vormden deze drie partijen een ‘gouden driehoek’, die resulteerde in de Ontwikkelingsvisie van de gemeente Helden in het jaar 2000. In deze visie werd voor het eerst de idee van zelfsturing gepresenteerd als kernwaarde voor beleid en handelen van gemeente en gemeenschappen.
Hoe zijn inwoners via zelfsturing in staat de recente beleidsvoornemens en bezuinigingen die op de gemeente afkomen op te vangen?
Wat is zelfsturing, en hoe verhoudt het zich tot ontwikkelingen zoals burgerparticipatie, zelfredzaamheid, kanteling Wmo, decentralisatie jeugdzorg, et cetera
Dit kennisdossier vertrekt vanuit de stelling dat het lopende debat over democratie en democratische vernieuwing vooral gevoerd wordt vanuit de invalshoek van de representatieve democratie. Er wordt dus door de bril van de overheid naar democratie gekeken. Dat is “seeing like a state”. Daar is niks mis mee, maar democratie is breder dan alleen de representatieve democratie. Om een werkelijke partner te kunnen zijn voor bewonersinitiatieven is het essentieel dat de overheid beter door de (democratische) bril van inwoners leert kijken.
In het dossier dorps- en wijkdemocratie wordt juist door de bril van inwoners naar democratie gekeken; “seeing like a citizen”. Hoe nemen bewonersinitiatieven in dorpen en wijken besluiten? Hanteren zij daarbij vormen van democratie? En verschillende die vormen van de representatieve democratie? Om die vragen te beantwoorden onderscheiden wij naast de representatieve democratie en de maatschappelijke democratie het begrip ‘gemeenschapsdemocratie’. Gemeenschapsdemocratie gaat over de vraag hoe vitale gemeenschappen zich zelf organiseren en daarbij al of niet democratische principes hanteren.
Dit kennisdossier maakt een begin om het inzicht over democratische vernieuwing te vergroten.
Right to Challenge (RtC) is het recht van buurtgebonden (sociale) ondernemers en bewonersgroepen om lokale voorzieningen en taken van de gemeente over te nemen of te coproduceren, wanneer zij denken dat het beter of anders kan. In de praktijk blijkt het hard werken én ongelofelijk boeiend voor gemeenten en inwoners om RtC vorm te geven. Dit komt vooral omdat er in Nederland nog weinig ervaring mee is. De 10 tips zijn daarom bedoeld als handreiking voor iedereen die met RtC bezig is of wil gaan beginnen, zowel gemeenten als inwoners.
10 tips voor inwoners en gemeenten.
Het Right to Challenge (RtC) staat voor het Recht om Uit te dagen. Volgens deze aanpak kan een groep (georganiseerde) bewoners taken van gemeenten overnemen als die denkt dat het anders, beter, slimmer en/of goedkoper kan. De relatie tussen gemeenten en bewoners verandert zo in een opdrachtgever-opdrachtnemerrelatie.
Lierop daagde de gemeente uit: onze dorpsondersteuner is beter en goedkoper. Een dorpsondersteuner; onafhankelijk en betaald door de gemeente. De ogen en oren van het dorp, die bewoners koppelt aan de juiste zorg. Lierop kreeg het voor elkaar met de right to challenge. Lees meer op Lieropleeft.nl.
De dorpsondersteuner is een persoon die zich inzet voor het dorp om de leefbaarheid in het dorp te optimaliseren.
De dorpsondersteuner houdt zich veelal bezig met de organisatie van informele zorg, legt verbinding tussen sociaal en medisch domein, staat dorpsbewoners bij in hun relaties met zorgorganisaties en overheid en/of zet zich in voor de versterking van het verenigingsleven en de organisatie van (andere) sociale activiteiten. Er zijn verschillende manieren waarop de dorpsondersteuner (maatschappelijke en economische) waarde creëert. De dorpsondersteuner zorgt ervoor dat de vraag naar informele en formele zorg gekoppeld wordt aan het aanbod van informele en formele zorg. Dientengevolge kan de inzet van de dorpsondersteuner de werkdruk van bijvoorbeeld de huisarts verlagen en kunnen zorgkosten bespaard worden
Over de verschillende manieren waarop de dorpsondersteuner (maatschappelijke en economische) waarde creëert.
Projectverslag van een kwalitatief onderzoek naar de ervaringen die bewoners van America (Noord-Limburg) hebben met hun lokale dorpsondersteuner.
